افراد بسیاری ممکن است دچار درد کف پا شوند؛ بنابراین، می‌توان آن را دردی رایج محسوب کرد. مهم نیست در کدام بخش از کف پا احساس درد می‌کنید، هر بار که پای خود را بر زمین می‌گذارید، این درد می‌تواند زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد. در این مطلب به دلایل متداول درد کف پا خواهیم پرداخت و به شما خواهیم گفت کدام پزشک می‌تواند در درمان این درد به شما کمک کند.
درد کف پا نشانه چیست؟
برای اینکه بدانید درد کف پا نشانه چیست، ابتدا باید به دنبال دلیل ایجاد درد در کف پا بگردید. گاهی درد نشانه بیماری‌های بخش‌های دیگر بدن است. برای مثال، اگر دیسک کمر داشته باشید، با درد کف پا و کمر روبرو خواهید شد. گاهی درد به بخش‌های دیگر بدن ارتباطی ندارد و خود پا دچار مشکلات مختلفی مانند عفونت، آسیب یا بیماری‌های دیگر شده است.
انواع درد کف پا
انواع درد کف پا را می‌توان به شدید، متوسط و خفیف تقسیم‌بندی کرد:
اگر دچار درد شدید کف پا شده باشید، همیشه این درد را احساس می‌کنید و حرف زدن، خوابیدن، حرکت کردن دشوار و غیرممکن است.
در نوع متوسط نیز همیشه این درد را احساس می‌کنید و تمرکز کردن و خوابیدن به کاری دشوار تبدیل می‌شود؛ ولی می‌توانید بدون کمک دیگران از تخت خواب خود بلند شوید، دوش بگیرید و لباس بپوشید.
در موارد خفیف، برخی اوقات این درد را احساس می‌کنید. این درد آزاردهنده است؛ ولی شما می‌توانید فعالیت‌های روزمره را انجام دهید، به محل کار بروید و بخوابید.
انواع درد کف پا را می‌توان از نظر مکان درد نیز تقسیم‌بندی کرد که عبارت‌اند از: درد پاشنه پا، درد زیر پنجه پا، درد قوس و درد انگشت پا.
علائم درد کف پا
درد، تورم، کبودی، درد ناگهانی، سوزش و دشواری در بلند کردن پا از روی زمین از علائم درد کف پا به شمار می‌روند. این علائم هنگامی که شروع به راه رفتن می‌کنید، بدتر می‌شوند. همچنین زمانی که استراحت می‌کنید، شدت علائم کمتر می‌شود. گاهی ممکن است احساس کنید سنگی کوچک زیر کف پا وجود دارد. این علامت نیز یکی دیگر از علائم درد کف پا محسوب می‌شود.
علت درد کف پا
پا را می‌توان بخشی پیچیده از بدن محسوب کرد؛ زیرا هر پا دارای 26 استخوان، 30 مفصل و تقریبا 100 ماهیچه و رباط برای اتصال استخوان‌ها است. همه بخش‌های ذکرشده به شما کمک می‌کنند بایستید، تعادل خود را حفظ کنید و راه بروید. این پیچیدگی باعث می‌شود انواع درد را احساس کنید. برای مثال، ممکن است کف پا فقط زمانی که به آن فشار وارد می‌کنید یا فقط در شب‌ها دچار درد شود.
با توجه به این توضیحات، درد کف پا ممکن است به دلایل بسیاری مشاهده شود. کفش‌های غیراستاندارد یا آسیب‌های فیزیکی به پا می‌توانند علت بسیاری از دردهای کف پا باشند. آسیب‌های فیزیکی ممکن است به علت ورزش یا ایستادن بیش از اندازه هنگام کار کردن مشاهده شود.
چه بیماری‌هایی باعث ایجاد درد کف پا می‌شوند؟
بیماری‌های بسیاری ممکن است باعث شوند انواع درد را در کف پا احساس کنید. در این بخش، به بیماری‌های شایع ایجادکننده درد در کف پا می‌پردازیم. بهتر است بدانید، سندروم تونل تارسال (فشرده شدن عصب تیبیال خلفی) یا سندروم گیلن (بیماری خودایمنی) نیز می‌توانند علت درد باشند؛ ولی بیماری‌های شایعی نیستند.
خار پاشنه یا فاشیای پلانتار
این بیماری باعث می‌شود دردهای ناگهانی و کوبنده در وسط و امتداد کف پا احساس کنید. ممکن است به این دلایل به بیماری خار پاشنه مبتلا شوید: کف پای صاف، چاقی، پوشیدن کفش‌های غیراستاندارد، راه رفتن، دویدن و ایستادن بسیار در سطوح سفت، راه رفتن بدون کفش، بارداری و پای پرانتزی.
متاتارسالژی
این بیماری باعث ایجاد درد شدید، سوزش و التهاب در بخش سینه کف پا می‌شود. بخش سینه به ناحیه بین قوس پا و انگشتان گفته می‌شود. درد جلوی کف پا ممکن است هنگام ایستادن، دویدن، راه رفتن و خم کردن پا شدیدتر شود. فعالیت‌هایی مانند دویدن و پریدن که فشار زیادی به کف پاها وارد می‌کنند می‌توانند فرد را دچار بیماری متاتارسالژی کنند.
عوامل دیگری که احتمال ابتلا به متاتارسالژی را افزایش می‌دهند، عبارت‌اند از: زیاد بودن قوس پا، داشتن استخوان‌های بزرگ در پا، داشتن انگشت چکشی، چاقی، پوشیدن کفش‌هایی با پاشنه‌های بلند، پوشیدن کفش‌های غیراستاندارد، داشتن مشکل در گردش خون، نقرس و دیابت.
نوروپاتی محیطی
نوروپاتی محیطی، دردی عصبی است و اعصاب آسیب‌دیده و ضعیف ایجادکننده آن هستند. دیابت، مصرف بیش از اندازه الکل، بیماری لایم و بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس، زخم گلوله، آسیب الکتریکی یا زخم تزریق دارو ممکن است فرد را دچار نوروپاتی محیطی کنند. سوزش و درد کوبنده ناشی از این بیماری در پاها و دست‌ها احساس می‌شود. این درد ممکن است در بخش‌های دیگر بدن نیز احساس شود.
درد جلوی کف پا
نوروم
نوروم، توموری غیرطبیعی از سلول‌های عصبی است. این تومور معمولا پس از وارد شدن صدمه به پا، بین انگشتان پا (معمولا بین انگشت دوم و سوم یا سوم و چهارم) مشاهده می‌شود. احتمال ابتلای زنان به نوروم بیشتر از مردان است. عوامل دیگری که احتمال ابتلا به نوروم را افزایش می‌دهد، عبارت‌اند از: فعالیت‌هایی شدید مانند دویدن و پریدن، پوشیدن کفش‌های غیراستاندارد، پوشیدن مکرر کفش‌های پاشنه‌دار، پوشیدن مکرر کفش‌های تنگ مانند کفش باله و صخره‌نوردی و انگشت چکشی. سوزش و بی‌حسی از علائم نوروم محسوب می‌شوند.
سزاموئیدیت
درد و التهاب از علائم این بیماری هستند. افرادی که به سزاموئیدیت مبتلا هستند، ممکن است به شکستگی تنشی استخوان نیز دچار شوند. انجام فعالیت‌هایی مانند دویدن، باله یا تنیس که فشار زیادی را به پا وارد می‌کنند، زیاد بودن قوس پا یا پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند، احتمال ابتلا به سزاموئیدیت را افزایش می‌دهد.
تشخیص علت درد کف پا
برای تشخیص علت درد، بهتر است به یک کلینک ارتوپدی معتبر مراجعه کنید تا پزشک ارتوپد کف پاهایتان را معاینه کند. پزشک ارتوپد، التهاب، کبودی و آسیب‌های دیگر را بررسی می‌کند. او ممکن است درد کف پا را هنگام راه رفتن و کشش نیز بررسی کند. اگر پزشک مشکوک به بیماری نوروپاتی محیطی، سندروم گلین یا دیگر بیماری مرتبط به اعصاب باشد، ممکن است انجام تست نوار عصب و عضله را تجویز کند.
عکسبرداری از طریق اشعه ایکس، سی‌تی اسکن، سونوگرافی و MRI نیز روش‌های دیگری برای تشخیص علت درد کف پا محسوب می‌شوند. پزشک با تصویر اشعه ایکس می‌تواند تغییرات استخوان‌ها را به دلیل شکستگی، عفونت یا آرتروز بررسی کند. همچنین تصویر سی‌تی اسکن به او کمک می‌کند تغییرات شکل استخوان‌ها را به دلیل شکستگی، عفونت، آرتروز و مشکلات بافت نرم بررسی کند.
تصویر سونوگرافی نیز برای تشخیص نوروم، متاتارسالژی، سندروم تونل تارسال، خار پاشنه، آسیب در رباط‌ها، تاندون‌ها و غضروف‌ها و سایر مشکلات بافت نرم به پزشک کمک می‌کند. تصویرسازی تشدید مغناطیسی یا همان ام‌آرآی برای تشخیص خار پاشنه، متاتارسالژی، نوروم، سزاموئیدیت، سندروم تونل تارسال و تغییرات بافت نرم و استخوان به دلیل آرتروز، شکستگی‌ها و عفونت به پزشک کمک می‌کند.
روش جلوگیری از درد کف پا
همیشه نمی‌توانید از آسیب به پا یا بیماری‌هایی که باعث ایجاد درد در کف پا می‌شوند، جلوگیری کنید؛ ولی با تغییراتی در سبک زندگی خود می‌توانید احتمال ابتلا به این بیماری‌ها را کاهش دهید. روش‌های جلوگیری از درد کف پا عبارت‌اند از:
کفی‌های ارتوپدی یا کفش‌های استاندارد بپوشید. با پزشک مشورت کنید و مطمئن شوید کفش‌های مورد نظر شما استاندارد هستند.
بعد از آسیب به پاها، به‌آرامی راه بروید و حرکات کششی انجام دهید.
از دویدن و پریدن بیش از حد و انجام فعالیت‌هایی که به کف پا فشار وارد می‌کنند خودداری کنید.
تلاش کنید به وزن ایده‌آل خود برسید.
از مصرف غذاهایی که باعث التهاب می‌شوند مانند شکر و غذاهای بسیار فرآوری‌شده خودداری کنید.
به‌صورت منظم ورزش کنید و حالت بدن خود را بهبود ببخشید.
اگر سیگار می‌کشید، برای ترک کردن آن تلاش کنید؛ زیرا سیگار منجر به التهاب مزمن می‌شود.
سعی کنید رژیم غذایی سالمی داشته باشید.
مشروبات الکی مصرف نکنید؛ زیرا مشروبات الکی می‌توانند احتمال ابتلا به نوروپاتی محیطی و سایر بیماری‌ها را افزایش دهند.
برای درمان درد کف پا چه باید کرد؟
تنها پزشک می‌تواند بهترین روش درمان را با توجه به علت درد به شما پیشنهاد کند. پزشک ممکن است از شما بخواهد ابتدا با گزینه‌های مانند تغییر سبک زندگی و استفاده از کفی طبی شروع کنید. سپس در صورت نیاز، سایر روش‌های درمانی را به شما پیشنهاد خواهد کرد.
تغییر سبک زندگی
برخی از افراد فکر می‌کنند درد هیچ ارتباطی به سبک زندگی ندارد. بهتر است بدانید که چنین تصوری اشتباه است. تغییرات بسیاری می‌توانند در کاهش درد تأثیرگذار باشند.
کفی‌های طبی
کفش‌های استاندارد یا کفی‌های طبی به شما کمک می‌کنند درد کمتری را در بیماری‌هایی مانند خار پاشنه، متاتارسالژی یا نوروم احساس کنید. در برخی موارد، کفی‌های طبی متناسب با انحناهای پاهایتان تجویز خواهد شد.
رژیم غذایی
رژیم غذایی ضد التهابی برای هر فردی که احساس درد می‌کند، توصیه می‌شود. این رژیم شامل، میوه، سبزیجات، ماهی، آجیل و غلات است. غذاهایی حاوی زردچوبه، آب‌لیمو و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند التهاب پاها را کاهش دهند.
کاهش وزن
اضافه وزن ارتباط مستقیمی با درد، التهاب و سایر مشکلات در پاهایتان دارد. اگر وزن خود را کاهش دهید، فشار کمتری به پاها وارد خواهد شد. اگر دیابت دارید، کاهش وزن از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا دیابت می‌تواند احتمال ابتلا به نوروپاتی محیطی، متاتارسالژی و سندروم تونل تارسال را افزایش دهد.
اصلاح حالت بدن (هنگام نشستن و ایستادن)
با بهبود حالت بدن می‌توانید فشار وارده به پاها و به‌تبع آن، درد پاها را کاهش دهید. حتی اگر برای سال‌های بسیاری به حالت بدن خود توجه نکرده‌اید، هنوز می‌توانید با عقب بردن شانه‌ها و تقسیم کردن وزن روی هر یک از پاها، حالت بدن خود را بهبود ببخشید. اگر شانه‌های خمیده‌ای دارید، می‌توانید از بریس استفاده کنید تا شانه‌هایتان را به عقب ببرد. یک زنگ هشدار در گوشی همراه خود تنظیم کنید تا اصلاح حالت بدن را به شما یادآوری کند.
درد کف پای چپ
انجام حرکات کششی و تقویتی برای اصلاح حالت بدن ضروری است. حرکات کششی می‌توانند تنش کمر و لگن را کاهش دهند و به شما کمک کنند به‌صورت صحیح‌تری بایستید. ورزش‌هایی که بخش مرکزی، کمر و شانه‌هایتان را تقویت می‌کنند، به شما کمک می‌کنند صاف‌تر بایستید. فعالیت‌های شدیدی مانند دویدن می‌توانند فشار زیادی به پاهایتان وارد کنند؛ بنابراین، ورزش‌هایی مانند شنا کردن، قایقرانی و تای‌چی مناسب‌تر هستند.
دارو
داروها ممکن است اعتیادآور باشند؛ بنابراین، حتما داروها را طبق تجویز پزشک خود مصرف کنید. داروهایی مانند ضد تشنج و ضد افسردگی برای درمان نوروپاتی محیطی استفاده می‌شود؛ این داروها نحوه عملکرد سیستم عصبی شما را تغییر می‌دهند.
درمان‌های مکمل یا جایگزین
طب سوزنی، طب سوزنی الکتریکی و ماساژدرمانی در دسته درمان‌های مکمل یا جایگزین قرار می‌گیرند که می‌توانند درد را حداقل به‌صورت موقتی کاهش دهند. یوگا و تای‌چی نیز می‌توانند انعطاف‌پذیری عضلات را افزایش دهند و آن‌ها قوی‌تر سازند. کمپرس سرد یا گرم نیز در کاهش درد تأثیرگذار هستند. از کمپرس سرد سه بار در روز فقط 20 دقیقه استفاده کنید. این کمپرس‌ها را به‌صورت مستقیم روی پوست خود قرار ندهید.
فیزیوتراپی
هدف از فیزیوتراپی، کاهش علائم و تأثیرات درد روی کیفیت زندگی شماست. برنامه توانبخشی شما ممکن است شامل حرکات کششی و حرکاتی برای بهبود قدرت پاها، تعادل و دامنه حرکتی باشد. فیزیوتراپی می‌تواند درد بیماری‌هایی مانند خار پاشنه، متاتارسالژی، نوروم و سزاموئیدیت کاهش دهد. در برخی موارد، ممکن است در درمان نوروپاتی محیطی نیز تأثیرگذار باشند.
جراحی
زمانی که روش‌های پیشین نتوانند درد و علائم دیگر بیمار را کاهش دهند، جراحی معمولا آخرین راه‌حل است. نوعی جراحی به نام سزاموئیدکتومی برای درجات بسیار شدید سزاموئیدیت ضروری است. در این نوع جراحی، استخوان سزاموئید برداشته می‌شود. جراحی برای بیماری خار پاشنه متداول نیست؛ ولی اگر درد پس از 6 یا 12 ماه فیزیوتراپی برطرف نشد، چاره‌ای جز جراحی وجود ندارد. در این جراحی، بخشی از فاشیای پلانتار بریده می‌شود تا تنش و تورم کاهش یابد.
برای درجات شدید نوروم که با درمان‌های بدون جراحی بهبود نمی‌یابند، جراحی نورکتومی توصیه می‌شود. در این جراحی، یک برش کوچک در پا ایجاد می‌شود و عصب آسیب‌دیده برداشته می‌شود. برای متاتارسالژی شدید، چند نوع جراحی وجود دارد. اگر بدشکلی علت ابتلا به متاتارسالژی باشد، جراحی استئوتومی متاتارس برای تنظیم استخوان متاتارس انجام خواهد شد. گاهی جراحی برای بیماری نوروپاتی محیطی نیز با توجه به علت آن پیشنهاد می‌شود.
کلینیک فوق تخصصی بیماری های پا در تهران
برای درد کف پا به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
گاهی اوقات، درد کف پای چپ یا راست خودبه‌خود برطرف می‌شود. در برخی موارد، درد به یک بیماری مزمن که روی کیفیت زندگی تأثیر می‌گذارد، تبدیل می‌شود؛ بنابراین، ما به شما توصیه می‌کنیم به پزشک متخصص ارتوپد در کلینیکی معتبر مراجعه کنید تا او درد یا زخم کف پاهایتان معاینه کند و بهترین درمان را به شما پیشنهاد کند. اگر پزشک ارتوپد مشکوک به نوروپاتی محیطی یا سندروم گیلن باشد، ممکن است از شما بخواهد به مطب متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
